ĐỀ CƯƠNG TUYÊN TRUYỀN THÁNG HÀNH ĐỘNG VÌ HỢP TÁC XÃ NĂM 2024
I. Lịch sử hình thành và phát triển khu vực kinh tế tập thể, Hợp tác xã ở Việt Nam
1. Giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1955: Thực hiện tư tưởng chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, hợp tác xã (HTX) được hình thành và phát triển ở nhiều vùng tự do và căn cứ địa cách mạng với các hình thức hợp tác giản đơn như tổ vần công, tổ đổi công. Ngày 08 tháng 3 năm 1948, tại Chiến khu Việt Bắc, HTX thuỷ tinh Dân Chủ được thành lập, mở đầu cho sự ra đời và phát triển của khu vực kinh tế tập thể, HTX ở Việt Nam. Sự phát triển của kinh tế tập thể, HTX cùng với kết quả của cải cách ruộng đất đã góp phần giải phóng nông dân thoát khỏi sự ràng buộc của phương thức sản xuất phong kiến, đưa nông dân lên vị trí người làm chủ, có những đóng góp tích cực trong công cuộc xoá đói giảm nghèo cho người dân.
2. Giai đoạn từ năm 1955 đến năm 1961: Ngay sau khi miền Bắc được giải phóng, Đảng, Nhà nước ta đã chú trọng chỉ đạo xây dựng, phát triển HTX trong các ngành kinh tế. Chỉ trong một thời gian ngắn, sau giai đoạn thí điểm, đến năm 1960 cả nước đã có hơn 50.000 HTX được thành lập trong các ngành, lĩnh vực: nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại, ngư nghiệp, tín dụng,... thu hút đại bộ phận hộ nông dân, hộ kinh tế cá thể và người lao động hăng hái tham gia. Các HTX đã góp phần to lớn vào công cuộc khôi phục và phát triển kinh tế sau chiến tranh, hình thành quan hệ sản xuất mới, khai thác và sử dụng có hiệu quả hơn tư liệu sản xuất, đất đai và sức lao động.
3. Giai đoạn từ năm 1961 đến năm 1965: Khu vực kinh tế tập thể, HTX tiếp tục được đẩy mạnh. Cùng với việc thực hiện cuộc vận động cải tiến quản lý, xây dựng các HTX có quy mô được mở rộng trong lĩnh vực nông nghiệp, hàng ngàn HTX trong các lĩnh vực phi nông nghiệp cũng được thành lập, thu hút hàng triệu quần chúng nhân dân tham gia. HTX trong các ngành, lĩnh vực ngoài những đóng góp đáng kể về kinh tế, còn có vai trò quan trọng về mặt xã hội, như giải quyết việc làm cho hàng triệu lao động, hỗ trợ các hộ xã viên phát triển sản xuất, ổn định và cải thiện đời sống. Các HTX còn chú trọng giáo dục tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, nâng cao giác ngộ chính trị cho đông đảo quần chúng lao động; đồng thời là nơi đào tạo đội ngũ cán bộ có kinh nghiệm thực tiễn để bổ sung cán bộ cho địa phương.
4. Giai đoạn từ năm 1965 đến năm 1975: Khi Đế quốc Mỹ đưa máy bay ra ném bom phá hoại miền Bắc, quy mô chiến tranh mở rộng. Với khẩu hiệu “tất cả để chiến thắng”, “tất cả để giải phóng miền Nam thống nhất đất nước”, “vì miền Nam ruột thịt”, ... khu vực kinh tế tập thể, HTX được củng cố, phát triển và trở thành một lực lượng kinh tế quan trọng trong nền kinh tế. Đến cuối năm 1974, toàn miền Bắc có hơn 46.000 HTX trong các ngành, lĩnh vực. Các HTX đã động viên được sự lao động quên mình của các xã viên HTX, vừa sản xuất vừa chiến đấu, với khẩu hiệu “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, “tay cày tay súng”, vừa sản xuất nhiều lương thực, thực phẩm, hàng hoá tiêu dùng chi viện cho miền Nam, vừa tổ chức các đơn vị tự vệ, tham gia chiến đấu, đánh trả máy bay địch, bảo vệ quê hương và làm nòng cốt trong cuộc vận động toàn dân thực hiện công tác hậu phương quân đội, trực tiếp chăm sóc gia đình thương binh, liệt sỹ; tiếp nhận các chiến sĩ, thương bệnh binh từ mặt trận về tham gia sản xuất. Các HTX còn là nơi giáo dục, nâng cao ý thức chính trị cho quần chúng nhân dân, xây dựng nếp sống văn hoá, đề cao tình làng nghĩa xóm, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau, đóng góp tích cực vào những thành tựu của cuộc cách mạng tư tưởng văn hoá ở nông thôn.
5. Giai đoạn từ năm 1975 đến năm 1997: Sau chiến thắng lịch sử Mùa Xuân năm 1975, kinh tế tập thể, HTX được phát triển và lan rộng tới các tỉnh, thành phố phía Nam. Đến năm 1986, khu vực kinh tế tập thể, HTX phát triển cao nhất so với trước đây, cả nước có 76.000 HTX trong các ngành, lĩnh vực kinh tế, thu hút hơn 20 triệu xã viên tham gia và có những đóng góp to lớn như: Các HTX nông nghiệp sản xuất hơn 80% sản lượng lương thực, thực phẩm của cả nước; Các HTX công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp sản xuất ra một khối lượng hàng hoá chiếm 30% giá trị sản lượng công nghiệp toàn quốc và gần 50% giá trị sản lượng công nghiệp địa phương; Các HTX mua bán đã chiếm gần 20% tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán lẻ của thị trường xã hội và đại lý thu mua uỷ thác hơn 60% sản lượng hàng hoá nông sản, thực phẩm cho cả nước; Các HTX vận tải vận chuyển hơn 45% khối lượng hàng hoá và 50% khối lượng hành khách vận chuyển của các địa phương,...
Tuy nhiên, khi cơ chế quản lý tập trung bao cấp được xoá bỏ, cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước từng bước được hình thành và điều tiết các quan hệ kinh tế; phần lớn các HTX trong các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế không kịp thích ứng, rơi vào tình trạng khó khăn, lúng túng, nhiều HTX sản xuất kinh doanh thua lỗ bị tan rã, giải thể, số lượng HTX giảm mạnh.
6. Giai đoạn từ năm 1997 trở lại đây: Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, khu vực kinh tế tập thể, HTX đã có những chuyển biến quan trọng. Đặc biệt, kể từ khi Luật HTX đầu tiên ra đời (tháng 3/1996) và chính thức có hiệu lực từ 01/01/1997 và tiếp đó là Luật HTX năm 2003, Luật HTX năm 2012 và Luật HTX năm 2023 đã tạo hành lang pháp lý thuận lợi hơn cho khu vực kinh tế tập thể, HTX phát triển. Đảng có Nghị quyết chuyên đề về kinh tế tập thể, HTX (Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002, Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể; Nghị quyết số 20-NQ/TWngày 16/6/2022, Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới), nhiều kết luận, chỉ thị về kinh tế tập thể, HTX,... Các HTX từng bước chuyển đổi và đăng ký lại cho phù hợp và thích ứng ngày càng tốt hơn với sự biến động của cơ chế thị trường; quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất trong các HTX được tăng cường; vai trò tự chủ của HTX được đề cao, thành viên (theo Luật HTX năm 2012, thành viên HTX thay cho xã viên HTX trước đây; Giám đốc HTX thay cho Chủ nhiệm HTX) tham gia HTX một cách tự nguyện, nhiều HTX đã xây dựng được phương án hoạt động phù hợp, huy động được sự tham gia đóng góp của thành viên; mô hình HTX mới, mô hình HTX phát triển sản xuất kinh doanh gắn với chuỗi giá trị được hình thành đã góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị cơ sở và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Nhiều HTX mới được thành lập trong các ngành, lĩnh vực kinh tế với các hình thức tổ chức và phương thức hoạt động đa dạng. Nhiều HTX, thành viên tham gia không chỉ bao gồm cá nhân mà còn gồm các chủ trang trại, hộ tiểu chủ, nhà khoa học, các cơ sở sản xuất kinh doanh nhỏ và vừa, một số HTX có cả thành viên là doanh nghiệp Nhà nước tham gia. Trong các HTX mới thành lập có nhiều mô hình HTX mới như HTX y tế, HTX vệ sinh môi trường, HTX nước sạch, HTX dịch vụ tang lễ, HTX công nghệ thông tin...
Giai đoạn 2020-2022, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, khu vực kinh tế tập thể, HTX gặp nhiều khó khăn, đến năm 2023, kinh tế tập thể, HTX dần phục hồi và phát triển, số lượng HTX, liên hiệp HTX, tổ hợp tác thành lập mới và hộ cá thể, cá nhân tham gia thành viên tăng ở tất cả các tỉnh, thành phố, nhất là lĩnh vực nông nghiệp và khu vực nông thôn, khẳng định mô hình kinh tế tập thể, HTX phù hợp với nhu cầu tổ chức sản xuất của người dân: Đến 31/12/2023, cả nước có 31.364 HTX (20.710 HTX nông nghiệp (66,03%), 2.448 HTX CN-TTCN (7,93%), 2.745 HTX TMDV (8,75%), 1.908 HTX GTVT (6,08%), 918 HTX xây dựng (2,93%), 637 HTX môi trường (2,03%), 1.183 Quỹ tín dụng nhân dân (3,77%), 775 HTX lĩnh vực khác (2,42%). Thành lập mới 2.156 HTX, thu hút 7,05 triệu thành viên là hộ gia đình, chủ yếu ở địa bàn nông thôn (tăng 42,723 thành viên so với năm 2022) và 2,58 triệu lao động (tăng 18.566 lao động so với năm 2022), tổng vốn điều lệ đạt 60,069 nghìn tỷ đồng, bình quân 1,915 tỷ đồng/HTX, tổng giá trị tài sản đạt 194,332 nghìn tỷ đồng, bình quân 6,196 tỷ đồng/HTX, tăng 2,8% so với năm 2022; có 120.983 tổ hợp tác, các tổ hợp tác thu hút 1,815 triệu thành viên là hộ gia đình (bình quân 15 thành viên/THT), doanh thu bình quân 294,8 triệu đồng/năm/HTX. Trong đó có 76.456 THT nông nghiệp (chiếm 63,2%) và 44.497 THT phi nông nghiệp (chiếm 36.8%); có 133 liên hiệp HTX thu hút 798 thành viên, tạo việc làm cho 42,3 nghìn lao động; doanh thu bình quân của 01 liên hiệp HTX là 258 tỷ đồng/năm; lãi bình quân 8,9 tỷ đồng/năm; 43% số liên hiệp HTX hoạt động hiệu quả, phát triển theo hướng liên kết theo chuỗi giá trị sản phẩm hàng hoá quy mô lớn của địa phương...
Các HTX trong lĩnh vực nông nghiệp (52,3%) đẩy mạnh sản xuất, chế biến sâu, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; sản xuất tập trung và chuyên canh theo mô hình cánh đồng mẫu lớn, kết hợp phát triển kinh tế nông nghiệp và dịch vụ, du lịch; áp dụng sáng tạo các tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới, công nghệ cao; 27,8% HTX tiếp cận sản xuất theo mô hình kinh tế tuần hoàn, cấp mã vùng trồng, cấp mã số nhà sơ chế, đóng gói và xuất khẩu; 50,6% sản xuất đạt OCOP 3-5 sao của cả nước là sản phẩm của HTX; 57,2% HTX chủ động trong liên kết chuỗi giá trị, nâng cao hiệu quả trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm đầu ra.
Các HTX trong lĩnh vực phi nông nghiệp (41,8%) hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định. HTX Công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp liên kết, đẩy mạnh sản xuất, phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Xu hướng chuyển đổi số, sản xuất hữu cơ, phát triển các mô hình gắn với kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, kinh tế chia sẻ, có 83,5% số HTX được khảo sát cho rằng, việc chuyển đổi số là cần thiết, 18,9% HTX đã có kế hoạch chuyển đổi số, 68% HTX sử dụng ít nhất một trong các phương thức giới thiệu và bán hàng trực tuyến. Doanh thu của HTX tăng bình quân 5,1% so với năm 2022; thu nhập của thành viên HTX nông nghiệp tăng 3-7%; HTX phi nông nghiệp tăng 2,1-7,5% so với cùng kỳ năm 2022.
Cùng với quá trình hình thành và phát triển phong trào HTX ở Việt Nam, các tổ chức đại diện và hỗ trợ cho khu vực HTX lần lượt được thành lập, đáp ứng yêu cầu tư vấn, hỗ trợ cho các hợp tác xã phát triển theo chủ trương của Đảng, Nhà nước. Đó là Ban quản lý HTX mua bán Việt Nam được thành lập (năm 1955); Liên hiệp HTX tiểu - thủ công nghiệp Trung ương (năm 1978); Hội đồng doanh nghiệp ngoài quốc doanh (năm 1991); năm 1993, Đại hội đại biểu toàn quốc các HTX Việt Nam lần thứ nhất thành lập Hội đồng Liên minh HTX Việt Nam;... có chức năng, nhiệm vụ đại diện và hỗ trợ cho tất cả các hợp tác xã hoạt động ở các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân. Trải qua 6 nhiệm kỳ Đại hội, có thể khẳng định, hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam ngày càng có những chuyển biến tích cực, bám sát chức năng, nhiệm vụ để tổ chức các hoạt động, không ngừng nâng cao hiệu quả, từng bước đáp ứng yêu cầu của các HTX và thành viên; tiếp tục giữ vai trò nòng cốt trong phát triển kinh tế tập thể, HTX; vị thế, uy tín của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam ở trong nước và các tổ chức quốc tế nâng thêm một tầm cao mới.
Với những thành tích đóng góp to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và các thành viên đã được Đảng, Nhà nước, Chính phủ trao tặng nhiều danh hiệu, phần thưởng cao quý: Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2005, Huân chương Hồ Chí Minh năm 2007, Cờ Thi đua của Chính phủ năm 2007, Huân chương Độc lập hạng Ba năm 2010, Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2018, Huân chương Lao động hạng Ba năm 2019, Huân chương Độc lập hạng Nhì năm 2020; Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2021, Huân chương lao động hạng Ba năm 2022; nhiều tập thể và cá nhân được phong tặng danh hiệu “Anh hùng lao động”; nhiều Liên minh HTX tỉnh, thành phố, thành viên, tập thể và cá nhân được tặng Huân chương các hạng, cờ thi đua của Chính phủ, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bằng khen của các ban, bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố và danh hiệu thi đua khác...
II. Ý nghĩa Ngày HTX Việt Nam - 11/4
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đầu tiên đưa tư tưởng HTX vào Việt Nam. Ngay từ khi còn đang bôn ba tìm đường cứu nước, Người đã quan tâm đến tổ chức kinh tế tập thể, HTX. Trong cuốn “Đường Cách mệnh” viết năm 1927, sau khi phân tích những lợi ích của HTX, Người đã nhấn mạnh: Tục ngữ Việt Nam có câu “Nhóm lại thành giàu, chia nhau thành khó” và “Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại thành hòn núi cao”, lý luận HTX đều nằm trong điều ấy. Người còn nói về tính chất HTX là tổ chức kinh tế - xã hội; cách tổ chức HTX phải dựa trên nguyên tắc tự nguyện, dân chủ, cùng có lợi và đi từ thấp đến cao.
Ngay sau Cách mạng Tháng 8 thành công năm 1945, ngày 11 tháng 4 năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư kêu gọi điền chủ, nông gia Việt Nam tham gia HTX nông nghiệp. Trong thư Bác Hồ đã viết: “Việt Nam là một nước sống về nông nghiệp, nền kinh tế lấy canh nông làm gốc ... nông dân giàu thì nước ta giàu, nông nghiệp ta thịnh thì nước ta thịnh”; “nông dân muốn giàu, nông nghiệp muốn thịnh thì cần phải có HTX”; “... HTX là hợp vốn, hợp sức với nhau. Vốn nhiều, sức mạnh, thì khó nhọc ít mà lợi ích nhiều”. Trong thư Người còn viết: “HTX nông nghiệp là một tổ chức có lợi to cho nhà nông. Nó là cách tranh đấu kinh tế có hiệu quả nhất, để giúp vào việc xây dựng nước nhà. HTX nông nghiệp là một cách làm cho nhà nông đoàn kết, làm cho nhà nông thịnh vượng. HTX nông nghiệp giúp cho nhà nông đạt đến mục đích, đã ích quốc lại lợi dân”. Người tha thiết kêu gọi: “Hỡi đồng bào điền chủ nông gia, anh em ta ai chẳng mong được đầy đủ, giàu có, ai chẳng mong cho nước thịnh dân cường. Vậy chúng ta hãy mau mau chung vốn góp sức, lập nên HTX nông nghiệp ở khắp nơi; từ làng mạc cho đến tỉnh thành đâu đâu cũng phải có HTX”.
Sau 19 năm, ghi nhận những đóng góp to lớn của khu vực kinh tế tập thể, HTX trong công cuộc tái thiết đất nước, ngày 11/4/1964, Bác Hồ gửi thư cho Đại hội HTX và đội sản xuất nông nghiệp tiên tiến miền núi và trung du, khen ngợi những HTX điển hình tiên tiến, và yêu cầu các cấp, các ngành quan tâm chỉ đạo các HTX nông nghiệp phát triển. Trong thư Bác viết: “Về kinh tế thì miền núi và trung du đã có hơn 70% nông hộ vào HTX nông nghiệp. Đồng bào đã được no ấm hơn, nhà ở nhiều nơi đã làm mới sạch sẽ, gọn gàng hơn... Chúng ta phải làm cho miền núi và trung du thành một nơi giàu có về nông nghiệp để nâng cao hơn nữa đời sống của nhân dân, để thực hiện công nghiệp hoá xã hội chủ nghĩa nước nhà. Để thực hiện mục đích đó, căn cứ vào nghị quyết của Đảng và căn cứ vào tình hình của miền núi và trung du. Bác nêu một số ý kiến sau: Ra sức củng cố và phát triển HTX nông nghiệp... chúng ta phải phấn đấu làm cho tất cả HTX đều khá.... HTX nào cũng phải có kế hoạch trồng rừng và tích cực bảo vệ rừng... phải bảo vệ rừng như bảo vệ nhà cửa của mình”. Kể từ đó, khu vực kinh tế tập thể, HTX tiếp tục có bước phát triển mạnh mẽ trong cả lĩnh vực nông nghiệp và phi nông nghiệp, thu hút hàng triệu quần chúng nhân dân tham gia.
Với ý nghĩa của ngày 11 tháng 4, ngày đánh dấu 02 sự kiện quan trọng đối với phong trào HTX của Việt Nam, Ban chấp hành Liên minh HTX Việt Nam khóa IV, nhiệm kỳ 2010 - 2015 thống nhất trình và đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý lấy ngày 11 tháng 4 hàng năm là Ngày HTX Việt Nam (Quyết định số 1268/QĐ-TTg ngày 27 tháng 7 năm 2011).
III. Tháng Hành động vì HTX năm 2024
Đây là lần đầu tiên, Liên minh HTX Việt Nam có sáng kiến tổ chức Tháng hành động vì HTX với một chuỗi các hoạt động tư vấn, hỗ trợ HTX, diễn ra trong năm 2024, cao điểm nhất từ ngày 29/3/2024 đến ngày 29/4/2024.
Với chủ đề Vì sự phát triển bền vững của HTX, Tháng hành động vì HTX năm 2024 nhằm nâng cao nhận thức, giáo dục truyền thống, khơi dậy lòng tự hào, tiếp tục phát huy, nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động, đổi mới, sáng tạo của đội ngũ cán bộ, viên chức, người lao động trong hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và cán bộ quản lý, thành viên và người lao động trong các tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX, thành viên liên kết; tăng cường đối thoại, giới thiệu, quảng bá, kết nối giữa các tổ chức kinh tế tập thể và thành viên với các thành phần kinh tế khác; ghi nhận và tôn vinh các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích, đóng góp cho sự phát triển của khu vực kinh tế tập thể, HTX và hệ thống Liên minh HTX Việt Nam; tạo không khí vui khỏe để cán bộ, viên chức, người lao động trong hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và cán bộ quản lý, thành viên và người lao động trong các tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX, thành viên liên kết hăng say công tác, hoạt động sản xuất xây dựng các tổ chức kinh tế tập thể, HTX phát triển bền vững; hệ thống Liên minh HTX Việt Nam vững mạnh, giữ vai trò nòng cốt trong phát triển kinh tế tập thể, HTX.
Theo đó, nội dung chính của Tháng hành động vì HTX năm 2024: (1) Hoạt động truyền thông; (2) Hoạt động xây dựng, phát triển tổ chức Liên minh HTX và củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX và phát triển thành viên; (3) Tăng cường các hoạt động hỗ trợ HTX. Đồng thời triển khai nhiều hoạt động như: Diễn đàn HTX quốc gia lần thứ nhất năm 2024 với chủ đề “HTX với ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo”; Lễ tôn vinh HTX tiêu biểu và trao giải thưởng Ngôi sao HTX Việt Nam năm 2024 “CoopStar Awards 2024”; Hội thảo quốc gia về nâng cao khả năng tiếp cận vốn của các HTX và hội nghị tuyên truyền, hướng dẫn các HTX và thành viên tiếp cận vốn vay Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Việt Nam và Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX các địa phương; Lễ phân giao nguồn vốn cho vay từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Việt Nam cho các địa phương năm 2024; ký kết thỏa thuận hợp tác về hỗ trợ vốn tín dụng giữa Liên minh HTX Việt Nam với một số ngân hàng thương mại, ngân hàng HTX và ngân hàng Chính sách xã hội…; Hội thảo Nâng cao hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng cho thành viên, người lao động HTX và các tổ chức kinh tế tập thể; Chương trình phát động phong trào khởi nghiệp sáng tạo HTX và Chương trình xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ sản phẩm HTX khu vực phía Bắc; Khởi động thực hiện dự án: “Thanh niên trong HTX thực hiện chuyển đổi số trong cộng đồng” do EU tài trợ.
LIÊN MINH HTX TỈNH NGHỆ AN
1. Giai đoạn từ năm 1945 đến năm 1955: Thực hiện tư tưởng chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, hợp tác xã (HTX) được hình thành và phát triển ở nhiều vùng tự do và căn cứ địa cách mạng với các hình thức hợp tác giản đơn như tổ vần công, tổ đổi công. Ngày 08 tháng 3 năm 1948, tại Chiến khu Việt Bắc, HTX thuỷ tinh Dân Chủ được thành lập, mở đầu cho sự ra đời và phát triển của khu vực kinh tế tập thể, HTX ở Việt Nam. Sự phát triển của kinh tế tập thể, HTX cùng với kết quả của cải cách ruộng đất đã góp phần giải phóng nông dân thoát khỏi sự ràng buộc của phương thức sản xuất phong kiến, đưa nông dân lên vị trí người làm chủ, có những đóng góp tích cực trong công cuộc xoá đói giảm nghèo cho người dân.
2. Giai đoạn từ năm 1955 đến năm 1961: Ngay sau khi miền Bắc được giải phóng, Đảng, Nhà nước ta đã chú trọng chỉ đạo xây dựng, phát triển HTX trong các ngành kinh tế. Chỉ trong một thời gian ngắn, sau giai đoạn thí điểm, đến năm 1960 cả nước đã có hơn 50.000 HTX được thành lập trong các ngành, lĩnh vực: nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại, ngư nghiệp, tín dụng,... thu hút đại bộ phận hộ nông dân, hộ kinh tế cá thể và người lao động hăng hái tham gia. Các HTX đã góp phần to lớn vào công cuộc khôi phục và phát triển kinh tế sau chiến tranh, hình thành quan hệ sản xuất mới, khai thác và sử dụng có hiệu quả hơn tư liệu sản xuất, đất đai và sức lao động.
3. Giai đoạn từ năm 1961 đến năm 1965: Khu vực kinh tế tập thể, HTX tiếp tục được đẩy mạnh. Cùng với việc thực hiện cuộc vận động cải tiến quản lý, xây dựng các HTX có quy mô được mở rộng trong lĩnh vực nông nghiệp, hàng ngàn HTX trong các lĩnh vực phi nông nghiệp cũng được thành lập, thu hút hàng triệu quần chúng nhân dân tham gia. HTX trong các ngành, lĩnh vực ngoài những đóng góp đáng kể về kinh tế, còn có vai trò quan trọng về mặt xã hội, như giải quyết việc làm cho hàng triệu lao động, hỗ trợ các hộ xã viên phát triển sản xuất, ổn định và cải thiện đời sống. Các HTX còn chú trọng giáo dục tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, nâng cao giác ngộ chính trị cho đông đảo quần chúng lao động; đồng thời là nơi đào tạo đội ngũ cán bộ có kinh nghiệm thực tiễn để bổ sung cán bộ cho địa phương.
4. Giai đoạn từ năm 1965 đến năm 1975: Khi Đế quốc Mỹ đưa máy bay ra ném bom phá hoại miền Bắc, quy mô chiến tranh mở rộng. Với khẩu hiệu “tất cả để chiến thắng”, “tất cả để giải phóng miền Nam thống nhất đất nước”, “vì miền Nam ruột thịt”, ... khu vực kinh tế tập thể, HTX được củng cố, phát triển và trở thành một lực lượng kinh tế quan trọng trong nền kinh tế. Đến cuối năm 1974, toàn miền Bắc có hơn 46.000 HTX trong các ngành, lĩnh vực. Các HTX đã động viên được sự lao động quên mình của các xã viên HTX, vừa sản xuất vừa chiến đấu, với khẩu hiệu “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, “tay cày tay súng”, vừa sản xuất nhiều lương thực, thực phẩm, hàng hoá tiêu dùng chi viện cho miền Nam, vừa tổ chức các đơn vị tự vệ, tham gia chiến đấu, đánh trả máy bay địch, bảo vệ quê hương và làm nòng cốt trong cuộc vận động toàn dân thực hiện công tác hậu phương quân đội, trực tiếp chăm sóc gia đình thương binh, liệt sỹ; tiếp nhận các chiến sĩ, thương bệnh binh từ mặt trận về tham gia sản xuất. Các HTX còn là nơi giáo dục, nâng cao ý thức chính trị cho quần chúng nhân dân, xây dựng nếp sống văn hoá, đề cao tình làng nghĩa xóm, tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau, đóng góp tích cực vào những thành tựu của cuộc cách mạng tư tưởng văn hoá ở nông thôn.
5. Giai đoạn từ năm 1975 đến năm 1997: Sau chiến thắng lịch sử Mùa Xuân năm 1975, kinh tế tập thể, HTX được phát triển và lan rộng tới các tỉnh, thành phố phía Nam. Đến năm 1986, khu vực kinh tế tập thể, HTX phát triển cao nhất so với trước đây, cả nước có 76.000 HTX trong các ngành, lĩnh vực kinh tế, thu hút hơn 20 triệu xã viên tham gia và có những đóng góp to lớn như: Các HTX nông nghiệp sản xuất hơn 80% sản lượng lương thực, thực phẩm của cả nước; Các HTX công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp sản xuất ra một khối lượng hàng hoá chiếm 30% giá trị sản lượng công nghiệp toàn quốc và gần 50% giá trị sản lượng công nghiệp địa phương; Các HTX mua bán đã chiếm gần 20% tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán lẻ của thị trường xã hội và đại lý thu mua uỷ thác hơn 60% sản lượng hàng hoá nông sản, thực phẩm cho cả nước; Các HTX vận tải vận chuyển hơn 45% khối lượng hàng hoá và 50% khối lượng hành khách vận chuyển của các địa phương,...
Tuy nhiên, khi cơ chế quản lý tập trung bao cấp được xoá bỏ, cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước từng bước được hình thành và điều tiết các quan hệ kinh tế; phần lớn các HTX trong các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế không kịp thích ứng, rơi vào tình trạng khó khăn, lúng túng, nhiều HTX sản xuất kinh doanh thua lỗ bị tan rã, giải thể, số lượng HTX giảm mạnh.
6. Giai đoạn từ năm 1997 trở lại đây: Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, khu vực kinh tế tập thể, HTX đã có những chuyển biến quan trọng. Đặc biệt, kể từ khi Luật HTX đầu tiên ra đời (tháng 3/1996) và chính thức có hiệu lực từ 01/01/1997 và tiếp đó là Luật HTX năm 2003, Luật HTX năm 2012 và Luật HTX năm 2023 đã tạo hành lang pháp lý thuận lợi hơn cho khu vực kinh tế tập thể, HTX phát triển. Đảng có Nghị quyết chuyên đề về kinh tế tập thể, HTX (Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 18/3/2002, Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về Tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể; Nghị quyết số 20-NQ/TWngày 16/6/2022, Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới), nhiều kết luận, chỉ thị về kinh tế tập thể, HTX,... Các HTX từng bước chuyển đổi và đăng ký lại cho phù hợp và thích ứng ngày càng tốt hơn với sự biến động của cơ chế thị trường; quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất trong các HTX được tăng cường; vai trò tự chủ của HTX được đề cao, thành viên (theo Luật HTX năm 2012, thành viên HTX thay cho xã viên HTX trước đây; Giám đốc HTX thay cho Chủ nhiệm HTX) tham gia HTX một cách tự nguyện, nhiều HTX đã xây dựng được phương án hoạt động phù hợp, huy động được sự tham gia đóng góp của thành viên; mô hình HTX mới, mô hình HTX phát triển sản xuất kinh doanh gắn với chuỗi giá trị được hình thành đã góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định chính trị cơ sở và đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Nhiều HTX mới được thành lập trong các ngành, lĩnh vực kinh tế với các hình thức tổ chức và phương thức hoạt động đa dạng. Nhiều HTX, thành viên tham gia không chỉ bao gồm cá nhân mà còn gồm các chủ trang trại, hộ tiểu chủ, nhà khoa học, các cơ sở sản xuất kinh doanh nhỏ và vừa, một số HTX có cả thành viên là doanh nghiệp Nhà nước tham gia. Trong các HTX mới thành lập có nhiều mô hình HTX mới như HTX y tế, HTX vệ sinh môi trường, HTX nước sạch, HTX dịch vụ tang lễ, HTX công nghệ thông tin...
Giai đoạn 2020-2022, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, khu vực kinh tế tập thể, HTX gặp nhiều khó khăn, đến năm 2023, kinh tế tập thể, HTX dần phục hồi và phát triển, số lượng HTX, liên hiệp HTX, tổ hợp tác thành lập mới và hộ cá thể, cá nhân tham gia thành viên tăng ở tất cả các tỉnh, thành phố, nhất là lĩnh vực nông nghiệp và khu vực nông thôn, khẳng định mô hình kinh tế tập thể, HTX phù hợp với nhu cầu tổ chức sản xuất của người dân: Đến 31/12/2023, cả nước có 31.364 HTX (20.710 HTX nông nghiệp (66,03%), 2.448 HTX CN-TTCN (7,93%), 2.745 HTX TMDV (8,75%), 1.908 HTX GTVT (6,08%), 918 HTX xây dựng (2,93%), 637 HTX môi trường (2,03%), 1.183 Quỹ tín dụng nhân dân (3,77%), 775 HTX lĩnh vực khác (2,42%). Thành lập mới 2.156 HTX, thu hút 7,05 triệu thành viên là hộ gia đình, chủ yếu ở địa bàn nông thôn (tăng 42,723 thành viên so với năm 2022) và 2,58 triệu lao động (tăng 18.566 lao động so với năm 2022), tổng vốn điều lệ đạt 60,069 nghìn tỷ đồng, bình quân 1,915 tỷ đồng/HTX, tổng giá trị tài sản đạt 194,332 nghìn tỷ đồng, bình quân 6,196 tỷ đồng/HTX, tăng 2,8% so với năm 2022; có 120.983 tổ hợp tác, các tổ hợp tác thu hút 1,815 triệu thành viên là hộ gia đình (bình quân 15 thành viên/THT), doanh thu bình quân 294,8 triệu đồng/năm/HTX. Trong đó có 76.456 THT nông nghiệp (chiếm 63,2%) và 44.497 THT phi nông nghiệp (chiếm 36.8%); có 133 liên hiệp HTX thu hút 798 thành viên, tạo việc làm cho 42,3 nghìn lao động; doanh thu bình quân của 01 liên hiệp HTX là 258 tỷ đồng/năm; lãi bình quân 8,9 tỷ đồng/năm; 43% số liên hiệp HTX hoạt động hiệu quả, phát triển theo hướng liên kết theo chuỗi giá trị sản phẩm hàng hoá quy mô lớn của địa phương...
Các HTX trong lĩnh vực nông nghiệp (52,3%) đẩy mạnh sản xuất, chế biến sâu, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi; sản xuất tập trung và chuyên canh theo mô hình cánh đồng mẫu lớn, kết hợp phát triển kinh tế nông nghiệp và dịch vụ, du lịch; áp dụng sáng tạo các tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới, công nghệ cao; 27,8% HTX tiếp cận sản xuất theo mô hình kinh tế tuần hoàn, cấp mã vùng trồng, cấp mã số nhà sơ chế, đóng gói và xuất khẩu; 50,6% sản xuất đạt OCOP 3-5 sao của cả nước là sản phẩm của HTX; 57,2% HTX chủ động trong liên kết chuỗi giá trị, nâng cao hiệu quả trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm đầu ra.
Các HTX trong lĩnh vực phi nông nghiệp (41,8%) hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định. HTX Công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp liên kết, đẩy mạnh sản xuất, phục vụ tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Xu hướng chuyển đổi số, sản xuất hữu cơ, phát triển các mô hình gắn với kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, kinh tế chia sẻ, có 83,5% số HTX được khảo sát cho rằng, việc chuyển đổi số là cần thiết, 18,9% HTX đã có kế hoạch chuyển đổi số, 68% HTX sử dụng ít nhất một trong các phương thức giới thiệu và bán hàng trực tuyến. Doanh thu của HTX tăng bình quân 5,1% so với năm 2022; thu nhập của thành viên HTX nông nghiệp tăng 3-7%; HTX phi nông nghiệp tăng 2,1-7,5% so với cùng kỳ năm 2022.
Cùng với quá trình hình thành và phát triển phong trào HTX ở Việt Nam, các tổ chức đại diện và hỗ trợ cho khu vực HTX lần lượt được thành lập, đáp ứng yêu cầu tư vấn, hỗ trợ cho các hợp tác xã phát triển theo chủ trương của Đảng, Nhà nước. Đó là Ban quản lý HTX mua bán Việt Nam được thành lập (năm 1955); Liên hiệp HTX tiểu - thủ công nghiệp Trung ương (năm 1978); Hội đồng doanh nghiệp ngoài quốc doanh (năm 1991); năm 1993, Đại hội đại biểu toàn quốc các HTX Việt Nam lần thứ nhất thành lập Hội đồng Liên minh HTX Việt Nam;... có chức năng, nhiệm vụ đại diện và hỗ trợ cho tất cả các hợp tác xã hoạt động ở các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân. Trải qua 6 nhiệm kỳ Đại hội, có thể khẳng định, hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam ngày càng có những chuyển biến tích cực, bám sát chức năng, nhiệm vụ để tổ chức các hoạt động, không ngừng nâng cao hiệu quả, từng bước đáp ứng yêu cầu của các HTX và thành viên; tiếp tục giữ vai trò nòng cốt trong phát triển kinh tế tập thể, HTX; vị thế, uy tín của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam ở trong nước và các tổ chức quốc tế nâng thêm một tầm cao mới.
Với những thành tích đóng góp to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và các thành viên đã được Đảng, Nhà nước, Chính phủ trao tặng nhiều danh hiệu, phần thưởng cao quý: Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2005, Huân chương Hồ Chí Minh năm 2007, Cờ Thi đua của Chính phủ năm 2007, Huân chương Độc lập hạng Ba năm 2010, Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2018, Huân chương Lao động hạng Ba năm 2019, Huân chương Độc lập hạng Nhì năm 2020; Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2021, Huân chương lao động hạng Ba năm 2022; nhiều tập thể và cá nhân được phong tặng danh hiệu “Anh hùng lao động”; nhiều Liên minh HTX tỉnh, thành phố, thành viên, tập thể và cá nhân được tặng Huân chương các hạng, cờ thi đua của Chính phủ, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bằng khen của các ban, bộ, ngành, UBND các tỉnh, thành phố và danh hiệu thi đua khác...
II. Ý nghĩa Ngày HTX Việt Nam - 11/4
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đầu tiên đưa tư tưởng HTX vào Việt Nam. Ngay từ khi còn đang bôn ba tìm đường cứu nước, Người đã quan tâm đến tổ chức kinh tế tập thể, HTX. Trong cuốn “Đường Cách mệnh” viết năm 1927, sau khi phân tích những lợi ích của HTX, Người đã nhấn mạnh: Tục ngữ Việt Nam có câu “Nhóm lại thành giàu, chia nhau thành khó” và “Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại thành hòn núi cao”, lý luận HTX đều nằm trong điều ấy. Người còn nói về tính chất HTX là tổ chức kinh tế - xã hội; cách tổ chức HTX phải dựa trên nguyên tắc tự nguyện, dân chủ, cùng có lợi và đi từ thấp đến cao.
Ngay sau Cách mạng Tháng 8 thành công năm 1945, ngày 11 tháng 4 năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư kêu gọi điền chủ, nông gia Việt Nam tham gia HTX nông nghiệp. Trong thư Bác Hồ đã viết: “Việt Nam là một nước sống về nông nghiệp, nền kinh tế lấy canh nông làm gốc ... nông dân giàu thì nước ta giàu, nông nghiệp ta thịnh thì nước ta thịnh”; “nông dân muốn giàu, nông nghiệp muốn thịnh thì cần phải có HTX”; “... HTX là hợp vốn, hợp sức với nhau. Vốn nhiều, sức mạnh, thì khó nhọc ít mà lợi ích nhiều”. Trong thư Người còn viết: “HTX nông nghiệp là một tổ chức có lợi to cho nhà nông. Nó là cách tranh đấu kinh tế có hiệu quả nhất, để giúp vào việc xây dựng nước nhà. HTX nông nghiệp là một cách làm cho nhà nông đoàn kết, làm cho nhà nông thịnh vượng. HTX nông nghiệp giúp cho nhà nông đạt đến mục đích, đã ích quốc lại lợi dân”. Người tha thiết kêu gọi: “Hỡi đồng bào điền chủ nông gia, anh em ta ai chẳng mong được đầy đủ, giàu có, ai chẳng mong cho nước thịnh dân cường. Vậy chúng ta hãy mau mau chung vốn góp sức, lập nên HTX nông nghiệp ở khắp nơi; từ làng mạc cho đến tỉnh thành đâu đâu cũng phải có HTX”.
Sau 19 năm, ghi nhận những đóng góp to lớn của khu vực kinh tế tập thể, HTX trong công cuộc tái thiết đất nước, ngày 11/4/1964, Bác Hồ gửi thư cho Đại hội HTX và đội sản xuất nông nghiệp tiên tiến miền núi và trung du, khen ngợi những HTX điển hình tiên tiến, và yêu cầu các cấp, các ngành quan tâm chỉ đạo các HTX nông nghiệp phát triển. Trong thư Bác viết: “Về kinh tế thì miền núi và trung du đã có hơn 70% nông hộ vào HTX nông nghiệp. Đồng bào đã được no ấm hơn, nhà ở nhiều nơi đã làm mới sạch sẽ, gọn gàng hơn... Chúng ta phải làm cho miền núi và trung du thành một nơi giàu có về nông nghiệp để nâng cao hơn nữa đời sống của nhân dân, để thực hiện công nghiệp hoá xã hội chủ nghĩa nước nhà. Để thực hiện mục đích đó, căn cứ vào nghị quyết của Đảng và căn cứ vào tình hình của miền núi và trung du. Bác nêu một số ý kiến sau: Ra sức củng cố và phát triển HTX nông nghiệp... chúng ta phải phấn đấu làm cho tất cả HTX đều khá.... HTX nào cũng phải có kế hoạch trồng rừng và tích cực bảo vệ rừng... phải bảo vệ rừng như bảo vệ nhà cửa của mình”. Kể từ đó, khu vực kinh tế tập thể, HTX tiếp tục có bước phát triển mạnh mẽ trong cả lĩnh vực nông nghiệp và phi nông nghiệp, thu hút hàng triệu quần chúng nhân dân tham gia.
Với ý nghĩa của ngày 11 tháng 4, ngày đánh dấu 02 sự kiện quan trọng đối với phong trào HTX của Việt Nam, Ban chấp hành Liên minh HTX Việt Nam khóa IV, nhiệm kỳ 2010 - 2015 thống nhất trình và đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý lấy ngày 11 tháng 4 hàng năm là Ngày HTX Việt Nam (Quyết định số 1268/QĐ-TTg ngày 27 tháng 7 năm 2011).
III. Tháng Hành động vì HTX năm 2024
Đây là lần đầu tiên, Liên minh HTX Việt Nam có sáng kiến tổ chức Tháng hành động vì HTX với một chuỗi các hoạt động tư vấn, hỗ trợ HTX, diễn ra trong năm 2024, cao điểm nhất từ ngày 29/3/2024 đến ngày 29/4/2024.
Với chủ đề Vì sự phát triển bền vững của HTX, Tháng hành động vì HTX năm 2024 nhằm nâng cao nhận thức, giáo dục truyền thống, khơi dậy lòng tự hào, tiếp tục phát huy, nêu cao tinh thần trách nhiệm, chủ động, đổi mới, sáng tạo của đội ngũ cán bộ, viên chức, người lao động trong hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và cán bộ quản lý, thành viên và người lao động trong các tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX, thành viên liên kết; tăng cường đối thoại, giới thiệu, quảng bá, kết nối giữa các tổ chức kinh tế tập thể và thành viên với các thành phần kinh tế khác; ghi nhận và tôn vinh các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích, đóng góp cho sự phát triển của khu vực kinh tế tập thể, HTX và hệ thống Liên minh HTX Việt Nam; tạo không khí vui khỏe để cán bộ, viên chức, người lao động trong hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và cán bộ quản lý, thành viên và người lao động trong các tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX, thành viên liên kết hăng say công tác, hoạt động sản xuất xây dựng các tổ chức kinh tế tập thể, HTX phát triển bền vững; hệ thống Liên minh HTX Việt Nam vững mạnh, giữ vai trò nòng cốt trong phát triển kinh tế tập thể, HTX.
Theo đó, nội dung chính của Tháng hành động vì HTX năm 2024: (1) Hoạt động truyền thông; (2) Hoạt động xây dựng, phát triển tổ chức Liên minh HTX và củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX và phát triển thành viên; (3) Tăng cường các hoạt động hỗ trợ HTX. Đồng thời triển khai nhiều hoạt động như: Diễn đàn HTX quốc gia lần thứ nhất năm 2024 với chủ đề “HTX với ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo”; Lễ tôn vinh HTX tiêu biểu và trao giải thưởng Ngôi sao HTX Việt Nam năm 2024 “CoopStar Awards 2024”; Hội thảo quốc gia về nâng cao khả năng tiếp cận vốn của các HTX và hội nghị tuyên truyền, hướng dẫn các HTX và thành viên tiếp cận vốn vay Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Việt Nam và Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX các địa phương; Lễ phân giao nguồn vốn cho vay từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Việt Nam cho các địa phương năm 2024; ký kết thỏa thuận hợp tác về hỗ trợ vốn tín dụng giữa Liên minh HTX Việt Nam với một số ngân hàng thương mại, ngân hàng HTX và ngân hàng Chính sách xã hội…; Hội thảo Nâng cao hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng cho thành viên, người lao động HTX và các tổ chức kinh tế tập thể; Chương trình phát động phong trào khởi nghiệp sáng tạo HTX và Chương trình xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ sản phẩm HTX khu vực phía Bắc; Khởi động thực hiện dự án: “Thanh niên trong HTX thực hiện chuyển đổi số trong cộng đồng” do EU tài trợ.
LIÊN MINH HTX TỈNH NGHỆ AN
Tác giả bài viết: Văn phòng
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
Danh mục
Thống kê truy cập
- Đang truy cập5
- Hôm nay7,982
- Tháng hiện tại360,531
- Tổng lượt truy cập11,724,966
Liên kết website
