Chủ tịch Hồ Chí Minh có cách vận động, kêu gọi thành lập HTX thật đơn giản nhưng có tính chất lý luận sâu sắc: "Ai trồng cây thì được ăn trái, ai muốn ăn trái thì giùm vào trồng cây" hoặc "Nhóm lại thành giàu, chia nhau thành khó". Bác ví, vào HTX như là hợp tác để làm một cái nhà: Một người mang một cái cột, một người mang một tấm tranh ở riêng mỗi người mỗi nơi thì lều chẳng ra lều, nhà chẳng ra nhà. Nhưng nhóm những cột ấy, tranh ấy, sức ấy làm ra một cái nhà rộng rãi bề thế... ấy là hợp tác.
Từ tác phẩm "Đường kách mệnh" đến thư gửi "điền chủ nông gia" hay những buổi nói chuyện, bài viết sau này và tận năm 1969 trước lúc Người lâm bệnh... đều chứa đựng một tư tưởng nhất quán về vai trò của HTX với đồng bào và nông nghiệp nông thôn. Quan điểm đó của Bác mãi vẫn còn giá trị, nhắc nhở mọi người xác định và nhận thức đúng đắn về bản chất hợp tác, HTX, nhất là sự cần thiết của HTX nông nghiệp trong giai đoạn kinh tế thị trường và hội nhập hiện nay.
Tư tưởng, quan điểm và phương pháp chỉ đạo phát triển về hợp tác của Chủ tịch Hồ Chí Minh rất rõ ràng, vừa hệ thống nhưng lại cụ thể cho từng lĩnh vực và từng giai đoạn, đó chính là sự kế thừa, phát triển sáng tạo tư tưởng về HTX thế giới. Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, các hình thức HTX rất đa dạng, từ thấp đến cao, từ nhỏ, đơn giản đến những hình thức có quy mô lớn. Trong tác phẩm "Đường Kách mệnh" năm 1927 Bác chỉ ra có 4 cách HTX: HTX tiền bạc, HTX mua, HTX bán, Hợp tác xã sinh sản. Người định nghĩa HTX rất rạch ròi: "HTX khác hội buôn ở mục tiêu lợi ích. Hợp tác xã vì lợi ích chung, hội buôn vì lợi ích riêng. Hợp tác xã khác hội từ thiện: Tuy là để giúp nhau nhưng Hội từ thiện chỉ có tiêu đi mà không làm ra, HTX có tiêu nhưng có làm ra. Hợp tác xã giúp nhau một cách bình đẳng: ai cũng giúp mà chẳng ai bị giúp".
Thấm nhuần tư tưởng, quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong lãnh đạo kinh tế, Đảng và Nhà nước ta thường xuyên quan tâm đến thành phần kinh tế tập thể, xây dựng, củng cố và phát triển các loại hình HTX. Thực hiện chủ trương xóa bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường có định hướng xã hội chủ nghĩa, Đảng ta chủ trương phát triển nền kinh tế nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế nhưng vẫn tiếp tục khẳng định vai trò, vị trí quan trọng của kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác và HTX trong công cuộc đổi mới toàn diện nền kinh tế quốc dân. Thay thế Điều lệ HTX bằng ban hành Luật HTX 1996, sửa đổi bổ sung Luật HTX 2003, Luật HTX 2012, nhằm tạo khung khổ pháp lý cho hoạt động của HTX. Nghị quyết TƯ 5 (khóa IX) “Về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể” đặt ra mục tiêu đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể với nhiều cơ chế chính sách hỗ trợ HTX phát triển hay Kết luận số 70-KL/TW ngày 09/3/2020 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể, Quyết định 340/QĐ-TTg của Thủ tướng CP về phê duyệt chiến lược phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2030… Những chủ trương của Đảng về HTX chính là thực hiện quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh "Xác định phát triển HTX như là một bộ phận của cách mạng Việt Nam" .
Đại hội VI Liên minh HTX tỉnh Nghệ An
Sau hơn 15 năm thực hiện Nghị quyết TƯ 5 (khóa IX) và gần 10 năm thực hiện Luật HTX năm 2012, khu vực kinh tế tập thể, HTX cả nước nói chung và ở Nghệ An nói riêng đã có nhiều chuyển biến tích cực. Được sự quan tâm của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sự phối hợp của các cấp các ngành, các địa phương, trong đó có vai trò rất to lớn của Liên minh HTX tỉnh, kinh tế tập thể, HTX tỉnh Nghệ An đến nay đã có những bước phát triển về số lượng và chất lượng, đa dạng về loại hình, xuất hiện nhiều mô hình điển hình và HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị được hình thành. Nhiều mô hình HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị đã được hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng, khoa học kỹ thuật, tín dụng,...từ đó hình thành nhiều vùng sản có quy mô, sản phẩm hàng hóa; sản phẩm không ngừng được nâng cao chất lượng, mẫu mã đa dạng, liên kết sản xuất, kinh doanh; công tác thị trường được chú trọng đã mang lại thu nhập ổn định cho thành viên và người lao động. Khu vực kinh tế hợp tác, HTX đã có nhiều đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế, an sinh xã hội và đóng góp tích cực trong việc giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới hiệu quả. Trong số 803 HTX trên địa bàn, có trên 53% HTX hoạt động hiệu quả. Doanh thu bình quân của một HTX là 2.136 triệu đồng, lãi bình quân đạt 162 triệu đồng, Nhiều HTX đã mạnh dạn đầu tư vốn, ứng dụng khoa học công nghệ cao vào sản xuất, tạo ra những sản phẩm OCOOP đạt chuẩn 3 sao, 4 sao. Toàn tỉnh có 115 sản phẩm OCOOP, trong đó khu vực HTX có 41 sản phẩm, như các sản phẩm chế biến từ sen, chè Thanh Đức, dược liệu Phù Mát, tương, bột sắn dây Nam Đàn, Cam Minh Thành, trứng gà Phủ Diễn, nước mắm Ngư Hải... Các HTX đã giải quyết việc làm cho trên 60 nghìn lao động với thu nhập bình quân 5 triệu đồng/tháng.
Năm 2020, KTTT mà nòng cốt là HTX đã đóng góp khoảng 7,16% vào GDP của tỉnh và trở thành động lực thúc đẩy cho kinh tế hộ phát triển. Các HTX đóng vai trò quan trọng trong việc huy động các nguồn lực để đầu tư khai thác các thế mạnh của địa phương vào phát triển sản xuất, tạo ra sản phẩm phục vụ tiêu dùng nội địa và xuất khẩu.
Sản phẩm trà ướp bông sen của HTX Sen quê Bác được sử dụng công nghệ sấy thăng hoa.
Mặc dù đã đạt được những kết quả tích cực nhưng khu vực kinh tế tập thể HTX trên địa bàn tỉnh Nghệ An sau tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết TW 5 (Khóa IX) vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế. Thấm nhuần tư tưởng của Người, khu vực kinh tế tập thể, HTX tỉnh Nghệ An sẽ quyết tâm khắc phục mọi khó khăn để xây dựng các loại hình HTX đủ mạnh, nâng cao nội lực để cạnh tranh hội nhập, góp phần quan trọng vào phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Nghệ An và xây dựng quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày một giàu đẹp