Những vấn đề cần quan tâm để HTX hoạt động hiệu quả, bền vững góp phần cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng NTM

Thứ sáu - 31/10/2025 04:27 0
Một trong những bài tham luận đóng góp nhiều ý kiến quan về những vấn đề cần quan tâm đối với HTX nông nghiệp là tham luận của đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường tại Hội nghị tổng kết 5 năm thực hiện Đề án “Tiếp tục đổi mới, phát triển HTX tỉnh Nghệ An giai đoạn 2021-2025” và Chương trình xúc tiến thương mại gắn với Diễn đàn kinh tế hợp tác, HTX giai đoạn 2020 - 2025, tổ chức ngày 28/10.
BBT xin trích dẫn bài tham luận.
Thời gian qua, hợp tác xã nông nghiệp đã giữ vai trò nòng cốt trong tổ chức lại sản xuất, ứng dụng khoa học - công nghệ, nâng cao năng suất và chất lượng nông sản, thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị và tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, HTX còn là chủ thể quan trọng trong thực hiện cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới.
Tại Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới đã khẳng định “Kinh tế tập thể (trong đó HTX là nòng cốt) là thành phần kinh tế quan trọng, phải được củng cố và phát triển cùng kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân. Phát triển kinh tế tập thể là xu thế tất yếu trong bối cảnh hội nhập quốc tế, phù hợp với kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”.
Tại Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XX nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã đề ra nhiệm vụ “Đổi mới, nhân rộng các mô hình kinh tế hợp tác hoạt động có hiệu quả; tăng cường năng lực quản trị và đổi mới phương thức sản xuất kinh doanh; tạo điều kiện thuận lợi để kinh tế tập thể, hợp tác xã phát triển bền vững, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp và kinh tế nông thôn”
Có thể nói rằng trong những năm vừa qua, kinh tế tập thể, HTX đã được sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp, các ngành và sự hưởng ứng nhiệt tình của các hộ nông dân. Từ năm 2021 đến nay, Trung ương đã ban hành các văn bản:
- Luật HTX năm 2023.
- Nghị quyết số 106/NQ-CP ngày 18/7/2023 của Chính phủ về phát triển hợp tác xã nông nghiệp trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới;
- Nghị định số 113/2024/NĐ-CP ngày 12/9/2024 của Chính phủ về hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật Hợp tác xã;
- Quyết định số 340/QĐ-TTg ngày 12/3/2021 của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt Chiến lược phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021-2030;
- Quyết định số 1804/QĐ-TTg ngày 13/11/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021-2025;
- Quyết định số 1318/QĐ-TTg ngày 22/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Kế hoạch phát trển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021-2025
Trên cơ sở đó, tỉnh Nghệ An đã ban hành các văn bản:
- Chỉ thị số 12-CT/TU ngày 01/12/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về đổi mới và phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, nông thôn gắn với mục tiêu xây dựng nông thôn mới tỉnh Nghệ An giai đoạn 2021-2025;
- Nghị quyết số 04/2025/NQ-HĐND ngày 28/4/2025 của HĐND tỉnh Quy định mức hỗ trợ thực hiện các chính sách phát triển tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trên địa bàn tỉnh Nghệ An;
- Quyết định số 75/QĐ-UBND ngày 10/01/2022 của UBND tỉnh về phê duyệt Kế hoạch đổi mới và phát triển kinh tế hợp tác trong nông nghiệp, nông thôn gắn với mục tiêu xây dựng nông thôn mới tỉnh Nghệ An giai đoạn 2022-2025;
- Quyết định số 1958/QĐ-UBND ngày 18/6/2021 của UBND tỉnh về việc phê duyệt Đề án tiếp tục đổi mới và phát triển HTX tỉnh Nghệ An giai đoạn 2021 -2025.
Đặng Văn Hóa và dự án chanh Thiên Nhẫn.
HTX Nông nghiệp công nghệ cao sản xuất & chế biến Chanh Nam Kim

Hằng năm, tỉnh đã trích ngân sách địa phương và lồng ghép các nguồn từ trung ương để hỗ trợ các HTX với mức trung bình khoảng 15 tỷ đồng/năm. Nhờ đó, HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh đã có bước phát triển khá toàn diện, số lượng và chất lượng ngày càng được nâng lên; đã hình thành được nhiều mô hình HTX hoạt động hiệu quả, góp phần tích cực trong phát triển kinh tế nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới, cụ thể:
Tính đến nay, toàn tỉnh có 729 HTX nông nghiệp (tăng 91 HTX so với năm 2021), chiếm 3,35% số HTX nông nghiệp cả nước và 15,8% số HTX nông nghiệp khu vực BTB, DHMT;
- Trong đó có 490 HTX hoạt động hiệu quả (tăng 140 HTX so với năm 2021) chiếm 67,22% số HTX nông nghiệp toàn tỉnh;
- Có 101 HTX có ứng dụng công nghệ cao.
- Có 120 HTX có sản phẩm đạt hạng sao OCOP với tổng 216 sản phẩm (chiếm khoảng 4% số HTX là chủ thể OCOP cả nước),
- Có 278 hợp tác xã liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, chiếm 38,13% (cao hơn bình quân chung cả nước 20%).
- Doanh thu trung bình một HTX là 1.550,9 triệu đồng/ năm (tăng 479 triệu đồng so với năm 2021); lợi nhuận bình quân của một HTX/năm là 196,2 triệu đồng (tăng hơn 60 triệu đồng so với năm 2021).
- Tổng số lao động thường xuyên trong các HTX là 4.050 người (tăng 150 người so với năm 2021), thu nhập bình quân 3,75 triệu đồng/người/tháng (tăng khoảng 450 nghìn đồng/người/tháng so với năm 2021).
Đã hình thành được nhiều mô hình HTX hoạt động có hiệu quả, gắn với liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp như: HTX Dược liệu Pù Mát, HTX Nông nghiệp công nghệ cao sản xuất & chế biến Chanh Nam Kim, HTX Nông nghiệp Sen Quê Bác, HTX Lâm nghiệp tổng hợp Quỳnh Thắng, HTX Nông nghiệp Quyết Tiến, HTX DVNN và XD Minh Thành, HTX Nông nghiệp DVTH Thọ Thành, HTX Nông nghiệp dịch vụ Quyết Thắng,...
Nghệ An có 02 HTX trong tổng số 100 HTX điển hình, tiên tiến của cả nước do Liên minh HTX Việt Nam bình chọn là HTX DVNN và XD Minh Thành, HTX Nông nghiệp DVTH Thọ Thành.
Mặc dù thời gian qua, lĩnh vực kinh tế tập thể, hợp tác xã nông nghiệp đã đạt được nhiều kết quả tích cực, song vẫn còn không ít khó khăn, hạn chế cần được quan tâm khắc phục trong thời gian tới như:
- Nhiều HTX có quy mô nhỏ, vốn hoạt động hạn chế, chưa đủ tiềm lực đầu tư máy móc, nhà xưởng, kho bãi, sơ chế, chế biến; khó tiếp cận nguồn vốn tín dụng do thiếu tài sản thế chấp.
- Đội ngũ cán bộ quản lý HTX còn yếu về năng lực, thiếu chuyên nghiệp; việc xây dựng kế hoạch, phương án sản xuất kinh doanh còn hình thức, kỹ năng quản trị và marketing còn hạn chế.
- Tập trung, tích tụ đất đai để sản xuất hàng hóa quy mô lớn còn khó khăn, do thói quen sản xuất nhỏ lẻ, tự phát của nông dân; HTX và doanh nghiệp lúng túng trong góp đất, thuê đất.
- Liên kết sản xuất giữa HTX, nông dân và doanh nghiệp còn lỏng lẻo, hiệu quả chưa cao; doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp còn ít, thiếu động lực gắn kết với HTX trong chuỗi giá trị.
- Ứng dụng khoa học kỹ thuật, công nghệ cao và tiêu chuẩn chất lượng trong sản xuất của nhiều HTX còn hạn chế; số sản phẩm đạt chứng nhận VietGAP, hữu cơ, OCOP, mã vùng trồng còn ít.
- Hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá và xây dựng thương hiệu chưa được các HTX chú trọng; sản phẩm chủ yếu tiêu thụ qua kênh truyền thống, thiếu hợp đồng ổn định, liên kết chuỗi chưa bền vững.
Để khắc phục các tồn tại hạn chế nêu trên nhằm giúp các HTX hoạt động hiệu quả, bền vững, thời gian tới cần tập trung một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:
1. Tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền về vai trò, vị trí của kinh tế tập thể, nòng cốt là các HTX; lợi ích và hiệu quả của các mô hình hợp tác, liên kết để nâng cao nhận thức của người dân, hợp tác xã và doanh nghiệp. Trọng tâm là thay đổi tư duy sản xuất nhỏ lẻ, manh mún sang sản xuất hàng hóa tập trung, khuyến khích sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ...gắn với xây dựng vùng nguyên liệu tập trung và nhu cầu thị trường.
2. Tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả các cơ chế, chính sách của Trung ương, tỉnh đã ban hành như: Nghị định số 98/2018/NĐ-CP ngày 05/7/2018 của Chính phủ, Nghị định số 113/2024/NĐ-CP ngày 12/9/2024 của Chính phủ, Nghị quyết số 13/2018/NQ-HĐND ngày 12/12/2018 của HĐND tỉnh về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Nghệ An, Nghị quyết số 04/2025/NQ-HĐND ngày 28/4/2025 của HĐND tỉnh quy định mức hỗ trợ thực hiện các chính sách phát triển tổ hợp tác, HTX, liên hiệp HTX trên địa bàn tỉnh Nghệ An.... Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu rà soát để sửa đổi, bổ sung các chính sách cho phù hợp với giai đoạn mới, đặc biệt là các chính sách hỗ trợ các HTX ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất.
3. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý hợp tác xã về kỹ năng quản trị, xây dựng phương án sản xuất - kinh doanh, marketing và chuyển đổi số; đồng thời hướng dẫn, hỗ trợ các HTX ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ cao trong sản xuất.
4. Tư vấn, hướng dẫn các HTX thực hiện tổ chức lại hoạt động theo quy định của Luật HTX 2023 theo hướng hợp nhất, sáp nhập để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 02 cấp và nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX.
5. Tiếp tục tập trung xây dựng và nhân rộng các mô hình HTX hoạt động hiệu quả; ưu tiên bố trí nguồn lực đầu tư phát triển hạ tầng phục vụ sản xuất của HTX như nhà xưởng, kho bãi, trang thiết bị phục vụ sơ chế, chế biến, bảo quản nông sản, giúp HTX nâng cao năng lực sản xuất, giảm tổn thất sau thu hoạch và gia tăng giá trị sản phẩm.
6. Hỗ trợ HTX quảng bá, xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ qua các kênh hiện đại như siêu thị, sàn thương mại điện tử; khuyến khích phát triển sản phẩm đạt chứng nhận OCOP (trọng tâm là các sản phẩm đạt từ 4 sao trở lên), xây dựng chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể; tăng cường hỗ trợ, kết nối thị trường cho HTX.
7. Tăng cường hỗ trợ HTX tiếp cận vốn và đất đai phục vụ sản xuất, kinh doanh; rà soát, bố trí quỹ đất phù hợp cho HTX xây dựng hạ tầng sản xuất, sơ chế, chế biến và bảo quản sản phẩm; hướng dẫn thủ tục thuê, giao đất, tích tụ và tập trung đất nông nghiệp theo quy định, đáp ứng yêu cầu phát triển của HTX.
8. Đẩy mạnh xúc tiến đầu tư, thu hút doanh nghiệp có tiềm lực tham gia vào các chuỗi giá trị, đặc biệt trong lĩnh vực chế biến sâu, xuất khẩu; hỗ trợ xây dựng các hợp đồng liên kết bền vững trên cơ sở chia sẻ lợi ích hài hòa giữa nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp để các liên kết được duy trì lâu dài.

Tác giả bài viết: BBT

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

  Ý kiến bạn đọc

Thống kê truy cập
  • Đang truy cập30
  • Hôm nay10,359
  • Tháng hiện tại32,213
  • Tổng lượt truy cập20,274,970
Liên kết website
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây